Kigali merkezli bu çiftlik, Ruanda’nın gıdada kendi kendine yeterli olma hedefinde rol oynuyor, onlarca gence istihdam sağlıyor ve fiyatları sabit tutarak tavuk etini sıradan halkın ulaşabileceği bir seviyeye getirmeyi amaçlıyor.
Birisi vejetaryen değilse veya tavuk alerjisi yoksa, tavuk hakkında ne övünebiliriz ki? Izgara, fırında veya haşlanmış tavuk, çoğu diyette kolay bir protein seçeneği olmaya devam ediyor ve dünya çapında yemek masalarına gelen en sevilen günlük yiyeceklerden biri.
Bazı araştırmalar, 2027 yılına gelindiğinde tavuğun diğer tüm yiyecekleri geride bırakarak dünyanın önde gelen besin tercihi haline geleceğini, artan talebi karşılamak için 117 milyon ton etin mevcut olacağını gösteriyor.
Ruanda’da da insanlar tavuk yemeyi çok seviyor.
Sel ve kuraklık gibi iklim değişikliğinin yol açtığı olumsuzluklardan ciddi şekilde etkilenen 14 milyonluk bu ülkede, piliç de dahil olmak üzere kümes hayvanı ürünlerinin bulunabilirliğini sağlamak, sektörde yer alanlar için önemli bir zorluk teşkil ediyor.
Haziran-Ekim 2024 arasında bölgede anormal derecede yüksek yağışlar meydana gelerek sel ve heyelanlara yol açtı, çok sayıda can kaybına, ev ve ekinlerin yok olmasına neden oldu.
Çok sayıda tarımsal çoban, büyük ölçekli kümes hayvanı ölümleri nedeniyle ağır kayıplar yaşadı.
Sel felaketinden önce de bu sektör, tüketicilere maliyeti açıkça görülen bir dış ticaret açığını kapatma zorluğuyla boğuşuyordu.
Ruanda’da perakende piyasasında bir kilo piliç etinin fiyatı 5 doların üzerine çıkıyor ve bu durum, nüfusun önemli bir kesimi için onu karşılanamaz hale getiriyor.
Bin Tepe Ülkesi’nde kişi başına düşen kümes hayvanı tüketiminin yılda bir kilonun biraz üzerinde olduğu tahmin ediliyor.
Çiftlikten sofraya
Peki, beslenmelerinde proteine ihtiyaç duyan haneler, ulaşılabilirliğin kısıtlı olduğu ve fiyatların arttığı bir dönemde bunu nasıl başarıyor?
İş dünyasının belirsizliğini kucaklamaya ve soruna uygulanabilir bir çözüm sunmaya istekli Gabonlu kariyer diplomat Michel Christophe Mbadinga devreye giriyor.
Michel Christophe, 2022 yılında ülkenin başkenti Kigali’nin dışında bir tavuk çiftliği kurdu.
Village Chiken adını taşıyan girişim, eski memurun on yıllık hayalinin gerçeğe dönüşmesi anlamına geliyordu.
Başlangıçta çiftliğin faaliyetleri yumurta üretimi için tavuk yetiştirmekten ibaretti. Bir yıl sonra Michel Christophe tüketim için etlik piliç yetiştirmeye başladı. İkincisinin pazara hazır hale gelmesi ilkine göre çok daha az zaman aldığından, iş büyüdü.
Dinamik bir iş ortamında faaliyet göstermenin de faydası oldu.
“Yerel yetkililerin, bu büyük ölçekli yatırımın yerel gençler için iş yaratacağını bilerek işimi kolaylaştırdığını kabul etmeliyim. Bu çiftliğin karşıladığı bir diğer yerel ihtiyaç ise kümes hayvanı ürünlerinin, özellikle de piliç tavuklarının düzenli olarak tedarik edilmesidir. Yeterli tavuk olduğunda fiyatlar sabit kalır,” diyor girişimci TRT Afrika’ya.
Michel Christophe’un çiftliği, Ruanda’da meydana gelen son sel felaketinden etkilenmediği için şanslıydı.
“Çiftliğimiz yüksek bir rakımda. Dağlık bir arazide olduğumuz için bol su akışından etkilenmedik,” diyor. “Fiyatlar yerel halkın zorluk çekmesine neden olacak kadar yükseldiğinden, tüketicilerin ihtiyaçlarını makul maliyetlerle karşılama fırsatımız var.”
Yerel istihdam
Michel Christophe çiftliği geliştirmek için yaklaşık on genç Ruandalıyı işe aldı. İş gücünde beş yetiştirici, bir veteriner ve bazı geçici işçiler yer alıyor. Sürünün sağlığından, beslenmesinden ve hijyeninden sorumlular.
Çiftlikte ekipman olarak 500 içme yalakları ve aynı sayıda yemlik bulunmaktadır. Ayrıca her üç günde bir 15.000 tavuk üretmek için günlük 5.000 litre su kullanılan üç tank bulunmaktadır.
Aylarca süren elle yolma işleminin ardından Village Chiken yakın zamanda modern bir yolma makinesi satın aldı. Çiftlik yıl sonuna kadar 30.000 tavuk üretmeyi hedefliyor.
Tüm bu emek ve yatırımlar tavuk fiyatlarına da yansıyor.
Çiftlikteki tavuklar kilo başına 2.500-3.500 CFA’ya (4,2-5,6 $) satılıyor. “Genellikle sipariş üzerine üretim yapıyorum ve ulusal pazarın bir kısmını kapsıyorum. Şimdi ayrıca tonlarca tavuk teslim ettiğim Kongo-Kinşasa gibi ülkelere de ihracat yapıyorum,” diyor Michel Christophe TRT Afrika’ya.
Village Chiken’ın satışları Paskalya ve Noel gibi bayram dönemlerinde zirve yapıyor.
Michel Christophe, çiftliği yönetirken sabırlı, titiz ve dikkatli olması gereken zorlu bir iş olduğunu biliyor.
Tavuk yetiştiriciliğinde en ufak bir bakteri bile salgın hastalıklara yol açarak hastalığın hızla yayılmasına sebep olabilir.
Village Chiken, Michel Christophe’un çiftliği için belirlediği standartlara uyma felsefesi sayesinde şimdiye kadar bu tuzaklardan uzak durmayı başardı.
