Muhalif siyasetçi Albay (E) Kizza Besigye’nin avukatları mahkemenin siviller ve yabancı suçlar üzerindeki yetkisini sorguladı.
Ugandalı muhalif siyasetçi Emekli Albay Kizza Besigye, Pazartesi günü başkent Kampala’daki bir askeri mahkemede, iki tabanca ve sekiz merminin yasadışı bulundurulması suçlamasıyla yargılandı.
Savcılık, suçların Kenya’nın Nairobi kentinde, Yunanistan’ın Atina kentinde ve İsviçre’nin Cenevre kentinde işlendiğini ileri sürüyor.
Kenya’nın eski Adalet Bakanı Martha Karua liderliğindeki büyük bir hukuk ekibi Besigye’yi savunmak için toplandı. Onu Kenya, Uganda, Nijerya, Pan-Afrika Avukatlar Birliği (PALU), Uluslararası Hukukçular Komisyonu (ICJ) ve Doğu Afrika Hukuk Derneği’nden avukatlar temsil ediyor.
Yargılama sırasında avukatlar, askeri mahkemenin başka ülkelerde işlendiği iddia edilen suçlara ilişkin yargılama yetkisine ve sivilleri yargılama yetkisine ilişkin itirazlarını dile getirdi.
Besigye’nin kaçırılması
Terhis belgesine göre 20 Ekim 2000’de ordudan emekli olan 68 yaşındaki Besigye’nin, 16 Kasım’da arkadaşı Hacı Obed Lutale ile rutin bir gezi sırasında Nairobi’de kaçırıldığı bildirildi. Dört gün sonra tekrar ortaya çıktı ve sadece Kampala’daki askeri mahkemede yargılandı.
Yargılanmasına itiraz eden Besigye, bir sivil olarak askeri mahkemede yargılanmaması gerektiğini savundu. İtirazlarına rağmen askeri savcılık, Anayasa Mahkemesi’nin 2021’deki çığır açıcı kararı sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasını yasaklasa da, Uganda Halk Savunma (UPDF) Yasası uyarınca yargı yetkisine sahip olduğunu iddia ediyor.
Muhalefet üyeleri askeri mahkemenin Başkomutan olarak görev yapan Uganda Devlet Başkanı Yoweri Museveni’nin etkisi altında faaliyet gösterdiğini iddia ediyor. Bir zamanlar Museveni’nin kişisel doktoru olan Besigye, o zamandan beri başkanın yüksek sesle eleştirmeni oldu ve tecavüz ve vatana ihanet gibi çok sayıda tutuklama ve tartışmalı suçlamayla karşı karşıya kaldı.
Ulusötesi baskı ve kaçırmalar
Dava, sınır ötesi huzursuzluğa yol açtı; insan hakları savunucuları Kenya’da muhaliflerin kaçırılmasını kınadı ve Doğu Afrika ülkeleri arasındaki ulusaşırı baskı konusunda endişelerini dile getirdi.
Ugandalı yetkililer sınır ötesi kaçırılmalara karıştığını reddederken, Enformasyon Bakanı Chris Baryomunsi, yurtdışındaki tüm tutuklamaların ev sahibi ülkelerle işbirliği içinde gerçekleştirildiğini ileri sürdü. Ancak Kenya, Besigye’nin kaçırılmasında herhangi bir rolü olduğunu reddediyor.
Bu olay, Kenya’da Devlet Başkanı William Ruto’nun hükümetini eleştiren aktivistlerin ve protestocuların kaçırılma ve işkenceye maruz kaldığı bildirilen kaçırılma vakalarının sayısının arttığı bir dönemde yaşandı.
Hak grupları Kenya’nın topraklarında yabancı uyrukluları tutuklamada suç ortaklığı yapmasından korkuyor. Temmuz ayında, Besigye tarafından yirmi yıl önce kurulan Demokratik Değişim Forumu’nun (FDC) 36 üyesi Kenya’da kaçırıldı ve daha sonra Uganda askeri mahkemesinde terörizm suçlamalarıyla yargılandı.
Karua, Kenya ve Uganda’nın yerel ve uluslararası hukuku ihlal eden yasadışı uygulamalardaki iş birliğine son verilmesi çağrısında bulundu. Her iki hükümeti de sınır ötesi operasyonlarda yasal protokollere uymaya çağırdı ve kaçırma ve adam kaçırmaların yasadışı olduğunu ve uluslararası iş birliğini baltaladığını vurguladı.
